Woensdag 14 juni 2023 werden de eerste negen Stolpersteine geplaatst voor het voormalig Joods Weeshuis aan de Roodenburgerstraat in Leiden. Er waren liefdevolle toespraken over hun levens.
Er zullen de komende jaren in totaal ruim 80 stenen geplaatst worden op het looppad links en rechts, ter nagedachtenis aan hen die tijdens de oorlog daar woonden en/of werkten en tijdens de Holocaust zijn vermoord.
Hieronder vindt u een verslag met diverse foto’s.
Verder plaatsen we hier ook linkjes naar aandacht in de media:
– Leidsch Dagblad 15 juni
– Sleutelstad 15 juni (incl. audio)
– Leidse Glibber blog 15 juni (incl. video)
– Stedelijk Gymnasium website (15 juni)
– Wijkkrant Burgemeester- en Professorenwijk sept 2023
Verslag
De bijzondere middag met stralend weer begint in de mooie Lorentzzaal in het Kamerlingh Onnes Gebouw aan de Steenschuur in Leiden. Vanuit allerlei lijnen zijn nabestaanden en betrokkenen van hen voor wie we Stolpersteine gaan plaatsen naar Leiden gekomen. Ton de Gans, bestuurslid van de Stichting en lid van de werkgroep Stolpersteine heet iedereen welkom.
Ton licht toe dat er bij het Joods Weeshuis voor gekozen is dat we voor iedereen die tussen 10 mei 1940 en 17 maart 1943 in het Weeshuis woonde en in de oorlog is vermoord, struikelstenen plaatsen. Deze keuze is gemaakt in overleg met het huidige bestuur van Machseh Lajesoumim, de nog bestaande vereniging van het Joods Weeshuis. Het welkomstwoord wordt afgesloten met twee citaten uit het dagboek van Anne Frank, haar geboortedag was 12 juni.
Daarna houdt Barbera Bikker, ook lid van de werkgroep Stolpersteine, een korte toespraak over het Joods Weeshuis in Leiden. Deze toespraak kunt u hier lezen.
Het gezelschap vertrekt daarna te voet naar de Roodenburgerstraat. De lagere school waar de Weeshuiskinderen naar toe gingen was tegenover het Kamerlingh Onnes Gebouw aan de Langebrug. Het gezelschap loopt dus de route die de kinderen destijds liepen. We lopen ook langs de synagoge en dan via het plantsoen naar de Roodenburgerstraat. Ruim een kwartier lopen.
Om 14.15 begint de plechtigheid voor het voormalig Joods Weeshuis, nu een gezondheidscentrum. De Davidsster in de deur is een stille getuige van de historie van het gebouw.
Vervolgens worden stenen geplaatst voor negen bewoners en er zijn veel liefdevolle toespraken over de levens van hen die we deze middag speciaal gedenken. Ook zijn er fotolijstjes van degenen voor wie we stenen plaatsen, van de kleine Bram is geen foto.
Er worden Stolpersteine geplaatst voor:
Lotte en Henny Henriette Adler
Floortje Altenberg
Leman (Leo) Auerhaan
David Jozef Beem en Jozef David (Jopie) Beem
Abraham (Bram) de Beer
Rachel Bierschenk
Alice Blitz
Als u klikt op de namen, dan vindt u de gehouden toespraken bij de plaatsingen. Onder dit verslag plaatsen we een serie foto’s van onder andere de plaatsingen.
David Prins speelt enkele keren een muzikaal intermezzo. Na afloop wordt kaddish, een joods gebed voor de overledene, uitgesproken door Leo Levie.
Er volgt een dankwoord aan alle aanwezigen bij deze bijzondere middag en voor wie wil napraten is er gelegenheid om thee te drinken in de tuin van het voormalig weeshuis. De tuin geeft een bijna tijdloos beeld van hoe het destijds is geweest.
Fotoverslag
Welkomswoord in het Kamerlingh Onnes Gebouw. Op de desk staan de negen fotolijstjes.
Korte toespraak over het Joods Weeshuis in Leiden
Tsvi Vigoda plaatst de steen voor Lotte Adler. Zijn vader was een bewoner van het Weeshuis en vriendje van Lotte.
De steen voor Henny wordt geplaatst door Chris Stam en Tonnie Wedner-van der Staay, respectievelijk zoon en zus van Mien van der Staaij-Stam, schoolvriendin van Lotte.
Claire Graziuso-Schröder, kleindochter van Jopie Vos, legt twee bloemen voor de zusjes en houdt daarna een toespraak over hen. Jopie was ook een schoolvriendin van Lotte op de kweekschool.
De Leidse burgemeester Henri Lenferink plaatst de steen voor Floortje Altenberg.
Werkgroeplid Pieter Schrijnen houdt een toespraak over het leven van Floortje Altenberg.
Er is veel belangstelling voor de steenplaatsingen.
De steen voor Leo Auerhaan wordt geplaatst door achterneef Rob Smit en achternicht Helen Smit.
Stratenmaker Wout van de gemeente Leiden verzorgt zorgvuldig de technische plaatsingen van de stenen volgens de methode van Gunter Demnig.
Achterneef Rob Smit houdt een toespraak over Leo en citeert uit zijn brieven.
De steen voor David Beem wordt daarna geplaatst door leden van het bestuur van Machseh Lajesoumim.
De steen voor Jopie Beem wordt geplaatst door een bijzondere betrokkene, Richard van den Hoek.
Richard plaatst de foto en het gebedenboek van Jopie Beem bij de geplaatste steen.
Babs van der Schoot van de werkgroep Stolpersteine houdt een toespraak over David en Jopie Beem.
David Prins speelt een muzikaal intermezzo.
De broers van den Hoek vertellen over hoe hun moeder het gebedenboek van Jopie Beem heeft gekregen en dat Richard elke vrijdagavond als de sjabbat begint, hem gedenkt met het aansteken van een kaarsje.
De steen voor Bram de Beer wordt geplaatst door een lid van het bestuur van Machseh Lajesoumim.
Ton de Gans houdt een toespraak over het leven van Bram de Beer.
De steen voor Rachel Bierschenk wordt ook geplaatst door een lid van het bestuur van Machseh Lajesoumim.
Erik Habold houdt een toespraak over het leven van Rachel Bierschenk.
Paul Aleman plaatst de Stolperstein voor Alice Blitz.
Paul houdt ook een toespraak over het leven van Alice. Zijn moeder was een vriendin van Alice.
Het kaddish wordt uitgesproken, een joods gebed voor de overledene.
David Prins
De geplaatste stenen met de negen fotolijstjes. Van Bram is geen foto.
Thee in de tuin na afloop, in de schaduw van de bomen.
Enkele ingestuurde foto’s van Ed Schot die een goed beeld geven van de grote belangstelling:
Eventuele aanvullingen op de foto’s zijn welkom op webmaster@herdenkingleiden.nl
Wilt u ons werk steunen? Heel graag, de donatiepagina biedt u verdere informatie.
Wilt u op de hoogte blijven? Schrijft u zich dan in voor de nieuwsbrief.
De Stichting bedankt de gemeente Leiden, de Universiteit Leiden, musicus David Prins, het gezondheidscentrum Roodenburg en alle particulieren (de aanwezigen en zij die financiële steun gaven) voor het steunen en mede mogelijk maken van deze plechtigheid.
Correcties en aanvullingen kunt u melden aan de redactie, via webmaster@herdenkingleiden.nl
Language: English