Inhoudsopgave, klik eventueel direct naar:
- Poetsdag: verslag
- Poetsdag: in de media
- Poetsdag: foto’s
- Dodenherdenking, de kransen bij het monument
- Toespraak burgemeester Peter Heijkoop waarin hij Stolpersteine aanhaalt
Verslag
Zondag 4 mei vond voor de derde keer de Poetsdag in Leiden plaats. Niet alleen het aantal stenen groeit, ook het aantal vrijwilligers dat komt poetsen groeit. Hartverwarmend. En het is een eervolle manier om vorm te geven aan herdenken.
Het eerste jaar waren we met twee poetsers, vorig jaar met vier en dit jaar met maar liefst negen poetsers. En halverwege liep een poetsgroepje nog twee mensen tegen het lijf die ook wilden poetsen maar allemaal gepoetste stenen zagen liggen. Ze hebben nog meegedaan met het staartje van de poetsdag.
We begonnen aan de Roodenburgerstraat 1a bij het voormalig Joods Weeshuis. Hier liggen de meeste stenen en het is ook een goede plek om mensen uitleg te geven hoe het poetsen werkt en even te oefenen. Daarna ging iedereen in groepjes op pad met een lijstje adressen om te poetsen.
Na het poetsen (eerst zilverreiniger van drogeristerij Bik, daarna Brasso, uitgebreide uitleg staat hier) legden we een veldbloem en een steentje bij de Stolpersteine.
Op een aantal plaatsen ontstonden gesprekjes met voorbijgangers. Zo was er in de Haarlemmerstraat een mevrouw die al veertig jaar in Leiden woont maar ze had de twee stenen bij Haarlemmerstraat 233 nog nooit gezien. Ze vond de ontmoeting en de opgedane kennis een verrijking.
Een enkele bewoner poetst de stenen zelf, daar hebben we alleen onze veldbloem bijgelegd.
Bij de herdenkingsdienst in de Pieterskerk vanavond haalde burgemeester Peter Heijkoop de Stolpersteine aan. ‘Vandaag stonden we stil bij plekken in de stad, bij de Naald, bij het Haagsche Schouw, indrukwekkende bijeenkomsten. Maar ook op straat bij de Stolpersteine. Die kleine stenen ingelegd in het trottoir herinneren aan mensen die uit hun huizen zijn gehaald, gedeporteerd, vermoord. Kleine monumenten, des te groter de verhalen. Zoals grondlegger Gunter Demnig het krachtig verwoordde: “Je struikelt niet over die stenen met je voeten, maar met je hoofd en met je hart”. En dat is wat we vandaag doen, met hoofd en hart stilstaan wat oorlog betekent, het onmenselijke, het verlies, het onvrij zijn.’ [onderaan deze pagina een groter stuk van de toespraak en een link om het terug te kijken].
Volgend jaar poetsen we opnieuw op 4 mei. Wie mee wil helpen, graag even een mailtje sturen naar stolpersteine@herdenkingleiden.nl vanwege de voorbereiding (lijstjes adressen en verzorging van de benodigdheden). Volgend jaar is 4 mei op een maandag, voor veel mensen een werkdag. Dan beginnen we naar verwachting om 15.00. Opnieuw is de start bij het Joods Weeshuis, maar laat het vooral aan ons weten als je wilt meedoen.
Opdat wij niet vergeten.
- De Leidse Pers had ook belangstelling voor de poetsdag:
- Leids Nieuwsblad 8-5-2025, Monument onder je voeten, zie foto (de link volgt, digitale versie is nog niet online)
Foto voor het poetsen:
De Stolpersteine bij Haarlemmerstraat 233.
Bij de laatste steen die vandaag werd gepoetst, bij Rapenburg 38 voor huisarts Flim, kwam een aantal groepjes nog even bij elkaar.
Bij de kransen bij de Dodenherdenking in Leiden wordt ook altijd een krans namens de stichting Herdenking Jodenvervolging Leiden gelegd, samen met de Raad van Kerken. Het is de krans met de donkerrode linten, onderaan de voet van de sokkel van het Bevrijdingsmonument.
Toespraak burgemeester Peter Heijkoop op 4 mei 2025 in de Pieterskerk
Uit de toespraak van de Leidse burgemeester Peter Heijkoop op 4 mei 2025 in de Pieterskerk, terug te zien via het Youtube kanaal van stichting Dodenherdenking Leiden, hij spreekt vanaf 12.30.
“We staan stil bij iedereen die is omgekomen sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog, burgers en militairen, in oorlogen of tijdens vredesmissies, hier in Nederland of ver weg. We leven in een bijzondere tijd. In 2024 en 2025 markeren we 80 jaar vrijheid. Tachtig jaar sinds de bevrijding van ons land, dankzij de inzet van verzet en de inzet van de geallieerden.
Maar vrijheid kwam niet vanzelf, mensen hebben hiervoor gevochten, mensen zijn ervoor gestorven. Vandaag denken we aan hen die het leven lieten, op het slagveld, in bezet gebied, in kampen, in vervolging of tijdens de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. Tachtig jaar later zijn de sporen van oorlog nog steeds voelbaar, in verhalen die zijn doorgegeven, in verdriet dat niet verdwijnt, in het gemis dat blijft, van de levens die zijn weggenomen, en op de vragen waar nooit een antwoord op is gekomen.
Maar oorlog leeft ook voort in hoe we naar vrijheid kijken, naar hoe we dat zien, naar verantwoordelijkheid. Want vrijheid vraagt meer dan de herinnering. Ze vraagt bescherming, zorg en betrokkenheid. Vrijheid is geen bezit. Vrijheid is iets wat we samen dragen, voor onszelf en voor elkaar. Nog altijd, misschien wel meer dan in lange tijd, worden in de wereld mensen vervolgd, vanwege wie ze zijn of wat ze geloven. En juist daarom moeten we de vrijheid blijven koesteren en blijven delen. Want vrijheid, dat deel je, met elkaar. En dat delen begint bij herinneren. Bij het zichtbaar houden van verloren is gegaan. En in Leiden doen we dat op heel veel manieren.
Vandaag stonden we stil bij plekken in de stad, bij de Naald, bij het Haagsche Schouw, indrukwekkende bijeenkomsten. Maar ook op straat bij de Stolpersteine. Die kleine stenen ingelegd in het trottoir herinneren aan mensen die uit hun huizen zijn gehaald, gedeporteerd, vermoord. Kleine monumenten, des te groter de verhalen. Zoals grondlegger Gunter Demnig het krachtig verwoordde: ‘je struikelt niet over die stenen met je voeten, maar met je hoofd en met je hart’. En dat is wat we vandaag doen, met hoofd en hart stilstaan wat oorlog betekent, het onmenselijke, het verlies, het onvrij zijn.
En morgen, morgen vieren we de vrijheid. Vrijheid raakt ons allemaal. Onafhankelijk van religie, afkomst, gender of geaardheid. Vrijheid verbindt, niemand heeft er het alleenrecht op. Wie vrij is, raakt ook de verantwoordelijkheid voor andermans vrijheid. Daarom, laat 5 mei geen dag zijn die af en toe langskomt. Het is belangrijk dat het een vaste nationale vrije dag is, elk jaar weer, net als in andere Westerse landen. Een dag van bezinning en ook van feest voor iedereen.
[…]
Ik ben ook u dankbaar dat u hier bent om samen stil te staan bij oorlog en onderdrukking. En ik hoop van harte dat u morgen, overmorgen en alle dagen daarna in vrijheid mag leven. En vrijheid mag vieren. Want alleen door te herdenken en te vieren geven wij de vrijheid door.”
Beeld van burgemeester Heijkoop (beeld: Youtube Stichting Dodenherdenking Leiden)
Poetsdag: verslag – Poetsdag: in de media – Poetsdag: foto’s – Dodenherdenking, de kransen bij het monument – Burgemeester Peter Heijkoop haalt Stolpersteine aan in toespraak
Language: English