- artikel in Leidsch Dagblad 14 maart 2024 van Ruurd Kok, Eerste Stolpersteine in Leidse Burgemeesterswijk
- pagina in Wijkkrant april 2024, pagina 13. Wijkkrant vereniging Professoren- en Burgemeesterswijk
Hieronder een verslag van de plaatsing op 13 maart, met foto’s o.a. aangeleverd door diverse omstanders, bedankt!
Op 13 maart 2024 werden zestien Stolpersteine geplaatst in Leiden, in de Burgemeesters- en Professorenwijk. Vooraf kwamen nabestaanden, huidige bewoners en anderszins betrokkenen samen in de St. Josephschool in Leiden. Het was een gezelschap van circa 70 betrokkenen.
Naast gelegenheid voor ontmoeting waren er twee korte toespraken.
De eerste toespraak was namens de Stichting die de organisatie van de Stolpersteine in Leiden op zich heeft genomen.
De zestien namen klonken: Henri Coutinho, Bertha Vles-Marx en Simon Erich Vles, Hedwig Stern, Victor Bloemkoper, Jetje Bloemkoper-den Hartog en hun kinderen Jacob, Elias, Roza Marianne en Abraham, Louis van Tijn, Rachel van Tijn-Lubinski en hun kinderen Esther en Izaak, Bep Boässon en Günther Wallbach.
De tweede toespraak was van Gesineke Veerman over educatiemateriaal dat gemaakt is naar aanleiding van het verhaal van twee van de families waar deze dag Stolpersteine voor geplaatst werden. Beide toespraken zijn terug te lezen.
Rond 14.00 vond de eerste ceremonie plaats aan de Roodenburgerstraat 74, een Stolperstein voor Henri Coutinho. Zijn steen werd geplaatst door Baruch Coutinho, een achterneef van Henri. Een andere achterneef, Rudolf Coutinho hield een toespraak.
Bekijk hier de foto’s en lees de toespraak voor Henri Coutinho – Roodenburgerstraat 74
Het volgende adres was Van de Brandelerkade 11. Er werden drie Stolpersteine geplaatst. De eerste twee waren voor moeder en zoon, Bertha Vles-Marx en Simon Erich Vles. De derde steen was voor Hedwig Stern die als huishoudster in huis had gewoond. De stenen werden geplaatst door nabestaanden van de onderduikfamilie van nichtjes van Bertha. De toespraak werd verzorgd door Arnold Schalks namens de stichting.
Het derde adres was Tiboel Siegenbeekstraat 20. Hier woonden Victor Bloemkoper en Jetje Bloemkoper-den Hartog met hun vier kinderen, Jacob, Elias, Roza Marianne en Abraham.
Het gezelschap was intussen erg groot geworden, er was ook veel belangstelling vanuit de buurt.
De zes Stolpersteine werden deels geplaatst door familie, de oudste zoon van de zus van Victor, Edward Glickman.
Edwards kleindochter plaatste de steen voor Jacob. De steen voor Elias werd geplaatst door Peter Junge, zoon van de vroegere buren van de familie Bloemkoper. Lyda Verstegen plaatste de steen voor Roza Marianne (Roosje), zij was haar vroegere buurmeisje. De steen voor Abraham werd geplaatst door Hannah Sherak, dochter van Ruth Herskovits, die twee jaar in huis heeft gewoond bij de familie Bloemkoper. De schoonzoon van Edward Glickman hield een toespraak over de familie Bloemkoper.
Bekijk hier de foto’s en lees de toespraak voor de familie Bloemkoper, Tiboel Siegenbeekstraat 20
Het volgende adres was opnieuw in de Tiboel Siegenbeekstraat, nummer 7. Hier woonden Louis van Tijn en Rachel Van Tijn-Lubinski en hun kinderen Esther en Izaäk. De Stolpersteine voor Louis en Rachel werden geplaatst door een achternicht. De stenen voor de twee kinderen werden geplaatst door René Taselaar en Henk Koekkoek, twee buurkinderen die destijds met deze kinderen in de straat hebben gespeeld. René hield een toespraak over de kinderen.
Bekijk hier de foto’s en lees de toespraak voor de familie Van Tijn, Tiboel Siegenbeekstraat 7
Van de twee families van de Tiboel Siegenbeekstraat waren maar liefst vijf oude buurfamilies aanwezig, heel bijzonder! Drie van hen waren destijds kind en hebben nog herinneringen aan de kinderen voor wie Stolpersteine zijn geplaatst. Van twee andere families waren nabestaanden aanwezig.
Op bovenstaande foto staan de drie mensen die als kind met de kinderen van de familie Bloemkoper en Van Tijn hebben gespeeld in de Tiboel Siegenbeekstraat. Een bijzondere hereniging op deze middag.
Het vijfde adres was De Laat de Kanterstraat 15. Hier woonde Elisabeth Isabella Boässon. Aliza Melumad, een nichtje, plaatste haar steen en hield een toespraak over het leven van Bep.
Het laatste adres was Wasstraat 28. Hier woonde Günther Wallbach. Voor hem werd de steen geplaatst door een neef, Georg Wallbach. De toespraak werd verzorgd door Ton de Gans namens de stichting.
Bekijk hier de foto’s en lees de toespraak voor Günther Wallbach, Wasstraat 28
Rond 16.00 werd de plechtigheid afgesloten met het kaddish, een joods gebed voor de overledene. Dit werd opgezegd door Edward Glickman, neef van Victor Bloemkoper die de chazan in Leiden was. Zestien namen klonken in de stad. Ze mochten destijds niet meer bestaan, maar hun namen zijn vandaag teruggekeerd op de plaats waar zij woonden. Moge de herinnering aan hen tot zegen zijn.
Na afloop was er nog gelegenheid in het witte kerkje van de Oud-Katholieke parochie in Leiden na te praten.
Bedankt, Hennie en Wout!
Aanvullingen, correcties of anderszins? Graag mailen naar webmaster@herdenkingleiden.nl
De Stichting dankt de gemeente Leiden, de St. Josephschool, de Oud-Katholieke parochie en de particulieren (de aanwezigen en zij die financiële steun gaven) voor het steunen en mede mogelijk maken van deze plechtigheid. Ook dank aan enkele aanwezigen die hun foto’s deelden.
Wilt u dit werk steunen? Dit waarderen we zeer. U kunt hier de benodigde informatie vinden. Uw steun is ook nodig zodat we de komende jaren verder kunnen met de plaatsing van Stolpersteine in Leiden voor joodse medeburgers die in de Tweede Wereldoorlog werden vermoord.
En wilt u op de hoogte blijven van onze activiteiten, meld u dan aan voor onze nieuwsbrief.