Aandacht in de media: Leidsch Dagblad 2 november 2023
Verslag over acht nieuwe Stolpersteine in de Mariënpoelstraat op 1 november 2023
Op woensdag 1 november 2023 werden acht nieuwe Stolpersteine geplaatst in Leiden, georganiseerd door Stichting Herdenking Jodenvervolging Leiden. De Mariënpoelstraat was deze keer aan de beurt en met de stenen werden herdacht Albert Luss, Jeanette Mendel-Kain en Leopold Mendel, Jozua Klein, Debora Vitner-Spacirer en Aron Josif Vitner, Rebecca de Wolff en David de Wolff. Naast diverse nabestaanden, waaronder een aantal uit de Verenigde Staten, waren ook enkele huidige bewoners en op andere wijze betrokkenen aanwezig.
Pieter Schrijnen, voorzitter van de werkgroep, sprak tijdens de besloten bijeenkomst vooraf en refereerde uiteraard aan de heftige gebeurtenissen van afgelopen 7 oktober. ‘Datgene wat 75 jaar geleden is gebeurd, is nog niet voorbij.’ De toespraak is hier te lezen. Met dank aan de universiteit die ons hiervoor een zaal ter beschikking stelde inclusief koffie en thee.
Pieter Schrijnen van de werkgroep houdt een toespraak
Ook de Leidse burgemeester Peter van der Velden was aanwezig. Hij sprak: ‘Herdenking alleen is niet genoeg. We moeten actief blijven creëeren aan een samenleving die inclusiviteit, begrip en mededogen hoog in het vaandel draagt.’ De volledige toespraak is hier te lezen.
burgemeester Peter van der Velden
Na deze bijeenkomst ging het gezelschap naar de Mariënpoelstraat waar enkele belangstellenden stonden te wachten. Daar werden met veel achting en zorgvuldigheid de Stolpersteine ingemetseld in de stoep bij de verschillende adressen door twee stratenmakers van de gemeente Leiden. Bij elk adres werden de namen genoemd van wie we bij dat adres herdachten en er werd verteld over hun levens, soms door nabestaanden, soms door leden van de werkgroep van de stichting.
Als eerste werd op Mariënpoelstraat 9 een Stolperstein geplaatst voor Albert Luss. Dit werd gedaan door burgemeester Van der Velden. Er waren geen nabestaanden van Albert Luss, net zoals er ook geen foto is van Albert. Ton de Gans hield een korte toespraak over het leven van Albert Luss.
De burgemeester plaatst de steen voor Albert Luss.
Ton de Gans spreekt over het leven van Albert Luss
Bekijk hier de foto’s en lees de toespraak voor Albert Luss, Mariënpoelstraat 9.
Daarna werden drie Stolpersteine geplaatst bij Mariënpoelstraat 15. Deze stenen voor Jeanette Mendel-Kain en Leopold Mendel en voor hun schoonzoon Jozua Klein werden door verschillende nabestaanden geplaatst. Een deel was uit de Verenigde Staten overgekomen. Ook nabestaanden van de onderduikfamilie van de vrouw en kinderen van Jozua Klein waren aanwezig. Arnold Schalks vertelde kort over het leven van Jeanette, Leopold en Jozua. Ook waren er twee toespraken van twee nabestaanden. Na de plaatsingen zong Jessica Roskin, kleindochter van Jozua Klein, een deel uit het joodse gebed Adon Olam.
De drie nabestaanden die de stenen hebben geplaatst leggen een bloem en een steentje.
Het derde adres betrof Stolpersteine voor Debora Vitner-Spacirer en Aron Josif Vitner bij Mariënpoelstraat 31. Hun stenen werden door kleinzoon Daniël Vitner geplaatst samen met zijn zoon Aron. Ans Meijlink hield een toespraak over het leven van het echtpaar Vitner.
Daniël en Aron Vitner plaatsen de stenen van hun grootouders en overgrootouders.
Ans Meijlink houdt een toespraak over het leven van het echtpaar Vitner.
Het laatste adres was Mariënpoelstraat 39. Hier werden Stolpersteine geplaatst voor Rebecca de Wolff-de Wolff en David de Wolff. Hun stenen werden ook door nabestaanden geplaatst en Esther Polak sprak daarna over hun leven en herinnering.
Na de plaatsingen sprak Jessica Roskin het joodse Kaddish gebed uit. Dit gebed wordt door nabestaanden gebeden bij een overlijden of het herdenken daarvan.
Daarmee was de ceremonie ten einde gekomen. Pieter Schrijnen bedankte iedereen voor de belangstelling en aanwezigheid. Voor wie daar behoefte aan had kon nog met de werkgroep van de Stichting mee om na te praten.
Het was een indrukwekkende middag, met name ook voor alle nabestaanden. Door de levens van deze acht Leidenaren in de herinnering te brengen, zijn ze niet vergeten. En hun namen zijn vandaag teruggekeerd in de stad en staan nu in de straat waar ze woonden.
Wilt u dit werk steunen? Dit waarderen we zeer. U kunt hier de benodigde informatie vinden. Uw steun is ook nodig zodat we de komende jaren verder kunnen met de plaatsing van Stolpersteine in Leiden voor joodse medeburgers die in de Tweede Wereldoorlog werden vermoord.
Language: English