Nathan, Sara, Lies, Hanna en Elchanan Italie

vorige naam / volgende naam / namenlijst

Deze pagina wordt momenteel geredigeerd. Correcties en aanvullingen kunt u melden aan de redactie, via webmaster@herdenkingleiden.nl

Nathan Italie

10-04-1890 Leeuwarden
26-03-1943 Sobibor

Leraar Nederlands en Geschiedenis
Directeur Weeshuis 24-01-1922 – 26-03-1943

Sara Italie-Schaap

01-12-1897 Sneek
07-12-1932 Rotterdam

Godsdienstonderwijzeres (hoogste rang)
Onderwijzeres (lager onderwijs)
Directrice Weeshuis 24-01-1922 – 07-12-1932
Sara was de eerste echtgenote van Nathan
Datum huwelijk: 4-1-1922 te Rotterdam

Elisabeth (Lies) Italie-Cohen
02-03-1902 Leiden
26-03-1943 Sobibor

Datum huwelijk: 23-06-1934 te Leiden

Directrice Weeshuis
23-06-1934 – 26-03-1943
Lies was de tweede echtgenote van Nathan

Hanna Italie 1942

Hanna Sara (Hanna) Italie
11-05-1935 Leiden
26-03-1943 Sobibor

Hanna was de dochter van Nathan en Lies

Elchanan Tsewie (Elchanan) Italie

08-02-1937 Leiden
26-03-1943 Sobibor

Elchnan was de zoon van Nathan en Lies

Vader en moeder Nathan Italie
Enoch Italie en Heintje ’t Hart

Vader en moeder Sara Schaap
Salomon Schaap, winkelier en Naatje Keizer

Nathan Italie was op 10 april 1890 in Leeuwarden geboren. Hij werd leraar Nederlands. Hij had na zijn gymnasiumdiploma aan de universiteit Nederlandse letteren gestudeerd. Hij werd directeur van het Leidse Joodse Weeshuis in 1922, toen het nog aan de Stille Rijn was gevestigd. Sara Schaap werd tegelijk met hem benoemd als directrice, zij was onderwijzeres voor het lager onderwijs en godsdienstonderwijzeres (hoogste rang), wat voor een vrouw in die tijd uitzonderlijk was. Zij trouwden begin 1922. Nathan bleef uiteindelijk ruim 21 jaar directeur van het Leidse Weeshuis. Hij en zijn eerste vrouw Sara bleven kinderloos, net als de vorige echtparen die het weeshuis als leiding had gehad.

Sara overleed eind 1932 na een periode van ziekte, ze was slechts 35 jaar oud. Haar overlijden gaf een groot gemis. In het Nieuw Israelietisch weekblad van 16 december is over haar te lezen hoe bijzonder zij was. ‘Directrice heette zij, moeder was zij! Ze voelde en begreep iedere zorg, alle vreugde en verdriet van haar kinderen. Een zacht vermanend woord van haar deed wonderen. Hoe gelukkig glunderde zoon kleine, wanneer het van haar vertrouwelijke blik van goedkeuring kreeg! Ze inspireerde de ouderen tot vlijtige studie. Een paedagoge van zeldzame hoedanigheid. Haar arbeid was haar lief’, aldus schreef de heer Bloemkoper over haar.

Weduwnaar Nathan trouwde in 1934 met Elisabeth Cohen uit Leiden. Zij kregen samen twee kinderen, Hanna Sara en Elchanan Tsewie. Een echtpaar met kinderen, daar was bij de bouw geen rekening mee gehouden dus er vonden aanpassingen plaats om te zorgen dat Nathan en zijn gezin in het Weeshuis konden blijven wonen. Hierover is meer te lezen in het boek Machseh Lajesoumim.

Nathan Italie had samen met zijn eerste en later tweede vrouw een grote rol in het leven van de kinderen uit het Weeshuis. Ook hierover is te lezen in het boek Machseh Lajesoumim en ook in het verhaal over het Joodse Weeshuis dat op deze website staat. Zijn beleid was in pedagogisch opzicht vernieuwend en vooruitstrevend. ‘De sfeer in het huis werd huiselijk gehouden, zodat het aanvoelde als één groot gezin. Ook heel vernieuwend was de aandacht voor persoonlijk bezit en de persoonlijke levenssfeer. De kinderen kregen een beetje zakgeld, dat ze zelfstandig mochten besteden, en ze hadden ieder een eigen kastje. Elke zondag mocht familie op bezoek komen.’ Italie zorgde ook voor een goede plek als kinderen achttien jaar werden, dat was de leeftijd dat de kinderen uiterlijk het weeshuis verlieten. Toen in de oorlog joodse inwoners niet meer mochten verhuizen, bleven de kinderen die achttien jaar werden in het weeshuis wonen, zoals Sally Montezinos.

In 1942 kwam aan de Cronesteijnkade buurman Hijme Stoffels en zijn vrouw Emilie wonen. Er ontstond een intensief contact en ze probeerden Nathan Italie – met name in het begin van 1943 – over te halen om kinderen van het Weeshuis te laten onderduiken, maar Italie wilde dit niet: ‘Dat kan ik niet doen, die kinderen zijn aan mij toevertrouwd. Ik laat ze niet gaan. Als het lot moet komen dat wij niet kunnen blijven, dan aanvaard ik dat.’ Hijme Stoffels vertelde dit later aan Gerard Kerkvliet en Martin Uitvlugt. (Een pot Piccalilly voor Westerbork, Gerard Kerkvliet en Martin Uitvlugt (1988, Jaarboek Leidse Historische Vereniging). Ook in het boek Machseh Lajesoumim is uitgebreid over het contact tussen Stoffels en Italie te lezen.

Toen kwam 17 maart 1943. Alle kinderen en de staf van het Weeshuis werden meegenomen door de Leidse politie en naar het station gebracht. Daar vandaan werden ze naar Westerbork getransporteerd. Vier kinderen uit deze groep overleefden de oorlog.

Nathan werd met zijn gezin met het eerstvolgende transport vanuit Westerbork naar Sobibor gedeporteerd, samen met de rest van de staf en een deel van de kinderen. Op 26 maart 1943 werden zij daar vermoord.

Hanna werd zeven jaar, Elchanan zes jaar.

Nathan Italie werd 52 jaar en zijn vrouw Lies Italie-Cohen werd 41 jaar.

Foto’s en documenten van/over de familie Italië: