vorige naam / volgende naam / namenlijst
Charles Kirschenbaum
02-09-1926 Belfort (Frankrijk)
26-03-1943 Sobibor
Weeshuisperiode:
17-11-1930 – 17-3-1943
Vader:
Mozes Kirschenbaum (Majzesz), banketbakker
Baranov (Polen) 4-10-1900 – 7-3-1930 Leiden
Moeder:
Cizla (of Cyrla of Cirla, later Hetty) Deischwits / Dersalerwitz /Derschewitz
Jodlawa (Polen) 10-4-1906 – dec 1973 Londen
Charles kwam ruim een half jaar na het overlijden van zijn vader in het Joodse Weeshuis in Leiden terecht, hij was toen vier jaar oud. Zijn vader woonde niet in Leiden maar in Antwerpen en verbleef langere tijd in het Academisch Ziekenhuis in Leiden (AZL) vanwege zijn gezondheid.
In 1938 schreef Charles, net als de andere kinderen, een felicitatiebriefje aan de heer Levisson, regent van het weeshuis, ter gelegenheid van zijn verjaardag.
‘Beste Mijnheer Levisson,
In de eerste plaats wil ik u(w) feliciteren met uw 60tigste verjaardag. Zolang ik u niet zie, doe ik het maar op papier. Ik geloof dat u zich niet zal vervelen, want met al die briefjes lezen gaat er heus wel een halve dag mee om, dat zult u wel een prettig werk vinden. En ik hoop dat u al die briefjes met geduld mag lezen. En ik weet u bent een goede man die heel wat missen kan en vaak komen kan op chanoeka. Ik hoop, dat u nog lang kan leven. Ik weet niet veel te schrijven, maar toch wat.
Hartelijke groeten van Charles Kirschenbaum‘.
Een illustratie van dit briefje is bij de foto’s en documenten onderaan deze pagina terug te vinden.
Op de registratiekaart van Westerbork staat dat Charles boodschapper was in het Weeshuis sinds 1942.
Onderstaande informatie is gebaseerd op Zegveld en Kasteleyn.
Charles en zijn vader en moeder komen alledrie in het Politiearchief Leiden voor. Zijn vader kwam in Leiden op 30 oktober 1928 vanuit Antwerpen (Terlist of Teilisstraat 43; eerder Belfort) naar Leiden en ging naar het Academisch Ziekenhuis van Leiden ‘voor eenige weken tot herstel van gezondheid’. Hij ging op 18 februari 1929 weer naar huis en kwam op 30 november dat jaar weer terug. Op 7 maart 1930 overleed Mozes in het AZL.
Charles’ moeder kwam, twee dagen nadat hij in het Weeshuis was opgenomen, één dag naar Leiden. Ze kwam op 15 december nog een keer en bleef toen maximaal drie maanden. Op 16 maart werd ze ambtshalve afgemeld, het adres was Levendaal 8. Ze woonde in Antwerpen, Lange Kevitstraat 31. Charles was de eerste ‘buitenlander’ in het weeshuis (afgezien van de Belgische vluchtelingen die niet in de basisregistratie van de gemeente Leiden voorkwamen). Hij was goed bevriend met Lothar Günsberg. Beiden hadden de Poolse nationaliteit. Waarschijnlijk sprak hij Jiddish.
Aanvulling juli 2022:
Charles werd op 26 april 1938 ingeschreven in het politieregister in Leiden, elf jaar oud was hij toen. De datum van zijn vestiging staat ook vermeld: 17 november 1930. Bij de afmeldingen staat een notitie gedateerd op 10 maart 1943 met ‘gearresteerd’ en ‘ambtshalve’.
Charles had niet de Nederlandse nationaliteit. In het archief van de Rijksvreemdelingendienst zit een vragenformulier over zijn situatie, ingevuld op 28 februari 1941. Daarbij zit ook een foto die tot nu toe onbekend was (zie de foto moet de vermelding foto (2) hieronder). Veel informatie staat niet op het formulier. Heel bijzonder is echter het antwoord op de vraag welke plannen hij heeft voor de toekomst: ‘zich naar zijn moeder te begeven’. Als adres van zijn moeder staat een adres in Londen vermeld. Dat plan werd geen werkelijkheid. Zijn toekomst werd abrupt beëindigd in 1943.
Op 17 maart 1943 woonde Charles nog in het Weeshuis. Hij werd gedeporteerd naar Westerbork en daarna met het eerstvolgende transport naar Sobibor. Hij werd vermoord in de gaskamers, zeventien jaar oud.
Aanvulling augustus 2023:
Charles zijn moeder is in 1973 in Londen overleden volgens de Engelse FreeBMD (Births, Marriages or Deaths).
Leiden, juli 2022, Barbera Bikker
aanvulling augustus 2023 met dank aan Ans Meijlink
Foto’s en documenten van Charles Kirschenbaum:
Chaim Kirschenbaum in 1938, gefotografeerd ter gelegenheid van de felicitatie van Levisson.
Het felicitatiebriefje voor Levisson.
Charles Kirschenbaum, 1942.
Foto (1) van Charles uit het Nationaal Archief, Rijksvreemdelingendienst, inv. nr 496.
Datering onbekend.
Foto (2) van Charles uit het Nationaal Archief, Rijksvreemdelingendienst, gevonden/toegevoegd in 2022.
Datering: eind 1940/begin 1941.
Charles is het derde kind van links in het groepje kinderen dat op een stoel zit.
Groepsfoto 1931 Charles staat achter de bank, derde van links.
Registratiekaart van Charles Kirschenbaum van Westerbork
Language: English