Stolpersteine
volgende stenen
Inhoud van deze pagina:
- Plaatsing Stolpersteine 19 juni 2024
- Toespraak bij deze plaatsing
- Links
Plaatsing Stolpersteine 19 juni
Op 19 juni 2024 werd een Stolperstein geplaatst bij het voormalig Joods Weeshuis, Roodenburgerstraat 1a, voor:
Izak Ensel, geboren op 29 augustus 1938 te Rotterdam, gedeporteerd uit Westerbork op 23 maart 1943 naar Sobibor, vermoord op 26 maart 1943 te Sobibor
De Stolperstein voor Izak
De steen voor Izak werd geplaatst door Fred Ensel, een neef.
Fred Ensel plaatst de steen van Izak. (foto *)
De stratenmakers zorgen voor het bevestigen van de steen (foto *)
Een bloem voor Izak. (foto *)
Toespraak gehouden bij de plaatsing door Barbera Bikker
We hebben zojuist de steen geplaatst voor Izak Ensel, hij werd maar vier jaar oud.
Izak werd op 29 augustus 1938 als vierde kind geboren in het Rotterdamse gezin van Simon Ensel en Hester Drielsma. Zijn ouders waren in 1931 getrouwd en kregen samen vijf kinderen. Jacob, Betje en Hanna, en na Izak werd nog zusje Sara geboren.
Simon Ensel was de jongste in een groot gezin en toen hij negen jaar oud was overleed zijn moeder. Hester Drielsma kwam uit een gezin van vier kinderen. Simon heeft diverse beroepen uitgeoefend, waaronder koopman en zeeman.
Toen Izak ruim een jaar oud was kwam er een scheiding in het huwelijk van Simon en Hester. Het gezin viel in de periode daarna uit elkaar. De drie meisjes werden bij de Bergstichting in Amsterdam ondergebracht en broer Jacob ging naar het Apeldoornsche Bosch.
Ook Izak kon vrij snel na de scheiding niet meer thuis blijven. Eind januari 1940 verbleef hij eerst enkele dagen in het Rotterdamse Joods Weeshuis maar hij was veel te jong om daar te kunnen blijven en hij werd eerst voor ongeveer een jaar ondergebracht in het Rotterdamse Zuigelingentehuis. Begin 1941 kreeg hij een plekje in het Joods Weeshuis hier, hij was toen ruim twee jaar oud. Wat had hij in zijn kleine leventje al veel meegemaakt.
Hij verbleef ruim twee jaar in Leiden, tot aan de ontruiming op 17 maart 1943. Hij was ruim vier en half jaar oud toen hij in Sobibor werd vermoord op 26 maart 1943.
Bijna de helft van zijn leven heeft Izak hier in dit huis gewoond.
Waarschijnlijk staat hij op een groepsfoto uit 1942, middelste rij, derde van links, maar helemaal zeker kunnen we daar niet over zijn. Toen was hij drie jaar oud.
Hij zal vast gespeeld hebben met de andere kinderen van zijn leeftijd in de speelzaal waar de jongens en meisjes samen speelden.
We weten heel weinig over Izak, hij was ook nog zo jong. We weten wel dat in elk geval één van zijn zussen, namelijk Hanna, op zoek is geweest naar foto’s van Izak. Ze had geen foto’s van haar ouders en broers en plaatste jaren geleden een oproep op het internet in de hoop dat iemand anders wellicht foto’s van haar familie zou hebben.
Krap drie weken nadat Izak uit Westerbork werd gedeporteerd kwam zijn moeder in Westerbork terecht, ook zij werd enkele weken later vermoord in Sobibor. Jacob was in januari vanuit het Apeldoornsche Bosch naar Auschwitz gedeporteerd en vermoord.
Vader Simon was in 1940 hertrouwd en overleefde de oorlog en ook de drie zussen van Izak overleefden de oorlog dankzij de onderduik. Vader en dochters kwamen na de oorlog niet meer bij elkaar te wonen want een poging om het voogdijschap te krijgen mislukte. In het archief van het Rode Kruis is een laatste brief uit 1952 te vinden waarin Simon vraagt om inlichtingen over zijn beide zonen, hij wist dus nog steeds niet wat er met hen was gebeurd. Als antwoord daarop werd hij eindelijk geïnformeerd over het lot van zijn beide zonen.
Simon overleed in 1967. Twee van de drie zussen van Izak zijn enkele jaren geleden overleden. Izak zijn leven was heel kort. Hij werd vermoord omdat hij joods was en zijn leven werd uitgewist. Zijn naam is bewaard gebleven. Wij koesteren zijn naam: ‘Izak Ensel’. Het heeft vandaag weer geklonken op de plaats waar hij woonde, hoe klein hij ook was. Zijn naam is hier teruggekeerd. Dat zijn gedachtenis tot zegen mag zijn.
Barbera Bikker van de werkgroep houdt de toespraak over Izak Ensel (foto *)
Links:
– Biografie van Izak Ensel op de website van het Joods Weeshuis
– Verslag plaatsing Stolpersteine Joods Weeshuis – 19 juni 2024
– Joods Monument: Izak Ensel
De Stichting bedankt de gemeente Leiden, de Lorentzschool, musicus David Prins, het gezondheidscentrum Roodenburg en alle particulieren (de aanwezigen en zij die financiële steun gaven) voor het steunen en mede mogelijk maken van deze plechtigheid.
* Foto’s met een sterretje erbij zijn toegestuurd door een aantal betrokkenen, bedankt!
Language: English