Toespraak ter gelegenheid van de Stolpersteine plaatsingen op 6 november 2024 te Leiden
door Pieter Schrijnen (voorzitter werkgroep)
Welkom, 6 november 2024
Goedemiddag, een hartelijk welkom aan u allen.
Vanmiddag komen we bij elkaar om 10 Stolpersteine te plaatsen, in de Burgemeesters en Professorenwijk. We doen dat samen: met familie van de mensen voor wie we de Stolpersteine gaan plaatsen, met de huidige bewoners van de huizen waar die mensen vroeger hebben gewoond, met mensen van de universiteit, de Leidse instrumentenmakerschool, de Stichting Dodenherdenking Leiden, onze wethouder, en met Wout en Hennie.
Samen gedenken we vandaag 10 mensen, inwoners van Leiden. Voor elk van hen plaatsen we een Stolperstein. Stenen die ons herinneren aan het lot dat zij moesten ondergaan.
Dit waren gewone burgers van onze stad. Een weduwe die hier met een klein pensioentje van haar overleden man voor haarzelf en haar kinderen een nieuw bestaan probeerde op te bouwen. Een andere weduwe, die na het overlijden van haar man hier een kleiner huis zocht. Een instrumentmaker, die op het Kamerling Onneslaboratorium werkte. Een jonge vrouw aan het werk als kostuumnaaister. Een man die goed kon schaken. Een jonge man die bij de jeugdzorg werkte. Een huisvrouw, moeder, die hier voor haar man en kinderen zorgde, twee kinderen die hier naar school gingen zolang dat kon, en hun vader die met het maken van confectiepakken het brood voor zijn familie verdiende.
We noemen hier hun namen: Chaja Davidson-Lubinski, Bernardus Jacobus Davidson, Elisabeth Hammel, Henri Roos, Erich Leopold Dessauer, Alice Dessauer-Neuwahl, en hun kinderen Rolf Dieter en Helga; Sientje Barnstijn-van den Berg; en Mathilde Neuwahl-Mosheim.
Gewone Leidse burgers, mensen als wij, mensen die hun dagelijkse sores hadden, zoals wij allen. Mensen die ook het plezier hadden om hier een eigen plek te hebben, waarschijnlijk ook vrienden en vriendinnen in de buurt. Misschien gingen ze naar de sjoel aan de Garenmarkt. Zoals hun buren naar de kerk aan de Lammenschansweg of naar de Marekerk gingen.
Deze mensen waren onze buren. Maar de bezetter zag hen niet zo. De bezetter gaf hen de schuld van alle problemen in de wereld. De bezetter maakte hen tot ongewenste mensen. Zij waren gelijkwaardig, maar werden niet als gelijkwaardig gezien. Hun menselijkheid werd hen ontnomen. En op grond daarvan heeft de bezetter hen uitgesloten, weggevoerd, en uiteindelijk vermoord.
We gedenken vandaag deze mensen, maar daarmee willen we elkaar ook sterken om nooit meer anderen te willen uitsluiten. Ook nu moeten we opkomen voor de gelijkwaardigheid van alle mensen, van elk mens steeds opnieuw, ook van mensen met een ander geloof of andere overtuigingen, of van mensen met een andere kleur of herkomst. We mogen elkaar niet in de steek laten. Alleen zo maken we een samenleving met plek voor iedereen.
Straks lopen we samen langs vier adressen. Hennie en Wout, de mannen van de gemeente hebben het plaatsen van de Stolpersteine al voorbereid. Daar zal één van u telkens een Stolperstein plaatsen, en dan volgt een kleine schets van het leven van deze mensen. Van Chaja, Bernardus, van Elisabeth, van Henri, van Erich, Alice, Rolf en Helga, van Sientje en van Mathilde.
Ieder kan dan een steentje of een bloem plaatsen bij de Stolperstein. Daarna lopen we weer samen naar het volgende adres. Na het laatste adres zal Leo Levi voor deze mensen het Kaddish zeggen. Daarmee beëindigen we de plaatsing. Wie wil kan na afloop nog even hier terug komen. Dan praten we nog even na.
Language: English