Samuel van Dam (later Hemerik)

vorige naam / volgende naam / namenlijst

Samuel van Dam (later Hemerik)

15-08-1924 Amsterdam
14-07-1990 Den Haag

Weeshuisperiode:

11-06-1929 – 20-05-1931

Vader:
Jacobus Hemerik
23-06-1905 Leiden
30-11-1973 Den Haag
Niet Joods

Moeder:
Elisabeth Eleonora van Dam
02-12-1904 Den Haag
31-01-1944 Auschwitz

Samuel werd als Samuel van Dam geboren in 1924. Zijn moeder was ongehuwd en Samuel verbleef na zijn geboorte enige jaren met zijn moeder in het opvanghuis ‘Beth Palet’ (huis van ontkoming) aan de Prinsengracht in Amsterdam. In 1929 kwam hij in het Joodse Weeshuis in Leiden wonen, hij was toen nog net geen vijf jaar oud.

Toen zijn moeder op 20 mei 1931 in Leiden trouwde met Jacobus Hemerik, erkende Jacobus haar zesjarig zoontje Samuel als zijn kind. Samuels achternaam werd gewijzigd in ‘Hemerik’ en zijn tijd in het Leidse Weeshuis was voorbij. Later werden in dit gezin nog twee dochters geboren en, nadat men was verhuisd naar Den Haag, nog een derde dochter. Het was een gemengd huwelijk, maar dat voorkwam niet dat Elisabeth Eleonora, de moeder van Samuel, werd gedeporteerd. Zij kwam om in Auschwitz, pas 39 jaar oud. Op Joodsmonument.nl zijn enkele verhalen over haar te vinden.

Een nichtje van Samuel vertelt ons in 2022 over hoe het leven van ‘oom Saam’ verder verliep: nadat zijn vrouw was gedeporteerd, zorgde de vader van Samuel in zijn eentje voor de vier kinderen. Samuel overleefde doordat hij tijdens een deel van de oorlog bij familie was ondergedoken. Hij moest vluchten omdat er familieleden werden gearresteerd. Hij zwierf rond en kende veel bange momenten, aldus zijn nichtje. Hij zat ook nog enige tijd in een kamp, maar daar is verder geen informatie over beschikbaar. Er is wel een DP-registratie, waarbij DP staat voor ‘displaced person’ (ontheemde). Veel joodse mensen die de Holocaust hadden overleefd waren ontheemd en konden niet terug naar hun huizen. De VN ving ze op in zogenaamde DP-kampen. Samuel verbleef blijkbaar ook enige tijd in zo’n kamp. Na de oorlog duurde het enkele jaren voordat hij zijn leven weer op de rails had.

In de jaren vijftig speelde hij een rol van betekenis voor de Amsterdamse jeugd en werd ‘ome Sanny’ genoemd. Het standbeeld ‘het Lieverdje’ op het Spui in Amsterdam is mede door zijn initiatief tot stand gekomen. Daar is een mooi verhaal over geschreven door Eric Duivenvoorden op onsamsterdam.nl. Een citaat daaruit: ‘Beeldhouwer Kneulman werd een keer aangesproken door Sanny Hemerik: “Zeg, jij bent toch beeldhouwer? Kan jij geen beeldje maken van een Amsterdams straatschoffie? Dan organiseer ik er bij de onthulling voor de kinderen een heel feest omheen.” Die Hemerik was niet de eerste de beste, wist Kneulman al. Onder een viaduct bij het Amstelstation stond zelfs groot ‘Leve Ome Sanny’ gekalkt. Hij was een toporganisator. Nu is de initiator van Het Lieverdje in de vergetelheid geraakt, maar in de jaren vijftig was zijn naam nog een begrip in de stad, vooral bij de jeugd.’ Zo werd Sanny de drijvende kracht achter de totstandkoming van het standbeeld.

Ook organiseerde Sanny de succesvolle ‘Elvis Presley Show’. In 1960 kreeg zijn leven plotseling een andere wending, hij vertrok naar Israël, werkte eerst in een kibboets voor gehandicapte kinderen en verhuisde later naar Jeruzalem, waar hij grote muziekfestivals organiseerde met gasten zoals Cliff Richard. Opnieuw een groot succes waar hij erg van kon genieten. In 1978 kwam hij terug naar Nederland, in Den Haag, waar hij zich nog heeft ingezet voor de Surinaamse Stichting.

Zijn leven lang heeft hij het joodse geloof behouden. Samuel Hemerik overleed in 1990 op 65-jarige leeftijd. De familie nam afscheid van Saam na een dienst geleid door rabbijn Soetendorp. Zijn as werd uitgestrooid in Jeruzalem, dat wilde hij graag.