Toespraak burgemeester Leiden Peter van der Velden ter gelegenheid van de Stolpersteine bij de Mariënpoelstraat op 1 november 2023
(transcriptie, mogelijk niet helemaal foutloos)
Dames en heren, geachte nabestaanden en overige gasten,
Vandaag zijn wij hier bijeen om de mensen die niet gekozen hebben vrijwillig het leven te laten, maar die door dwang en heftigheid van het leven veel te vroeg afscheid hebben genomen te herdenken. Het is een plechtig herdenking aan het type eerbied om eer te bewijzen aan acht levens uit het verleden. Levens die ooit mochten bloeien aan de Mariënpoelstraat. Daar gaan we de Stolpersteine plaatsen. Ook wel de struikelstenen genoemd. En ze worden geplaatst ter nagedachtenis aan, we kunnen niet genoeg de namen van deze mensen herhalen, Albert Luss, Jeanette Mendel-Kain en Leopold Mendel, Jozua Klein, Debora Vitner-Spacirer en Aron Josif Vitner, Rebecca de Wolff en David de Wolff.
Het waren deze Leidenaren die tijdens de oorlog in die prachtige Mariënpoelstraat woonden. Zij zijn zoals zovele andere tijdens die treurige afschuwelijke Holocaust vermoord. Na vanmiddag liggen daar de Stolpersteine daar als bewijs voor hun bestaan en als een mooie blijvende herinnering. We denken terug vandaag aan wat we nog van hen weten en maken misschien ook een voorstelling van hun dromen, hun gelach, hun tranen en hun blijdschap. En we denken ook aan de niet-vertelde verhalen. Te vroeg waarschijnlijk, wat waarschijnlijk, te vroeg, gewoon uitgedoofd door de meedogenloze hand van de intolerantie. Deze acht Leidenaren zijn omgekomen tijdens één van de donkerste perioden in de menselijke geschiedenis.
We leggen deze Stolpersteine neer om de herinnering aan hen blijvend te eren. Elke Stolpersteine die moet dienen als een klein monument, een bescheiden marker voor verhalen die zijn verstomd, een herinnering aan een leven dat verloren ging. Want laten we wel wezen, herinnering is altijd de basis voor de toekomst waar we bouwen vrij van haat en vooroordelen.
Door de levens die door de Holocaust zijn verbrijzeld te herdenken, eren we ook de slachtoffers, maar proberen we de toewijding en de principes van gelijkheid, rechtvaardigheid en respect voor allen te beschermen en te vernieuwen. En ik zeg al, we proberen dat. Slagen we er wel in? Door het plaatsen van deze stenen erkennen we het belang van onze geschiedenis. We laten zien dat dit pijnlijke verleden een drijfveer is voor ons om een betere toekomst op te bouwen.
Herdenking alleen is niet genoeg. We moeten actief blijven creëeren aan een samenleving die inclusiviteit, begrip en mededogen hoog in het vaandel draagt. We moeten alle vormen van discriminatie, vooroordelen, haat afwijzen, juist om onze diversiteit te omarmen, te beleven en te genieten. En we moeten toekomstige generaties meer dan ooit onderwijzen over de begane wreedheden, zodat de lessen die we geleerd hebben uit dit donkere hoofdstuk door de donkere tijden kunnen resoneren.
Vanuit dit oogpunt kan ik natuurlijk niet heen op de wreedheden en de tragedie die zich nu aan het voltrekken is in het Midden-Oosten. Voor een zoveelste keer komen de tegenstellingen tot een kookpunt en voert haat de boventoon, met vele doden en gewonden tot gevolg. En de perspectieven, ik zeg het somber, zijn uiterst onzeker. De beklemmende en de verdrietige berichten hebben hun weerslag op de mensen over de hele wereld. Ook hier in Leiden speelt dat zeer nadrukkelijk en voer ik actief gesprekken gesprekken met de vertegenwoordigers uit de verschillende culturen en identiteiten en achtergronden om te kijken hoe kunnen we met elkaar nog meer betekenen.
Ook hier moeten we laten zien dat er maar één weg in ons leven is en dat is de weg naar de vrede. Er is geen weg van haat en geweld en ik ben erg getroffen afgelopen zondag bij Buitenhof toen Awraham Soetendorp op een hele mooie wijze aan de Iman Shamier Madhar zei, laten we de verbinding zoeken. En dat de ander zei, laten we elkaar de hand geven. Verschillende vormen. En wat ik eigenlijk hier zou willen doen, dat we even een moment elkaar aankijken, een hand geven, of de hand op onze borst houden, wat je voelt, juist uit respect naar ieder mens. Want Leiden moet laten zien dat we de stad waren, zijn en blijven waar iedereen een plaats kan vinden en dat degene die zoeken de stormen van geweld en haat hier geen plaats hebben en dat moeten verlaten. Maar dat we elkaar koesteren om de liefdevolheid van ieder mens, iedere existentie.
Ik wil eigenlijk ook vragen juist uit diep respect naar al die mensen die hier het leven hebben moeten laten, dat we niet laten gebeuren wat ooit is gebeurd, terwijl we de dreiging met elkaar voelen. Dat is niet de weg die we met elkaar moeten vinden en willen zoeken en dat is een oproep die ik graag willen doen omdat mensen die het leven hebben moeten verliezen, door oorlog, door Holocaust ons iets gegeven hebben wat permanent ons moet uitdagen omdat ten eeuwige tijden te voorkomen. Daarom vind ik deze middag deze herdenking voor deze acht mensen van meer dan grote betekenis en laten we uit respect naar allen die afschuwelijke gevolgen hebben gevoeld, maar ook uit datgene wat nu gebeurt, waar beelden tot ons komen die pijn doen, die fysiek mensen raken even een moment hebben van een korte stilte om te reflecteren hoe wij ons kunnen inspireren, juist met alles en iedereen met verschillende achtergronden te blijven werken aan de weg van vrede waar de zon kan schijnen en waar geen plaats is voor storm en ruw weer.
(een moment van stilte)
Dank u wel.
(transcriptie, mogelijk niet helemaal foutloos)
Language: English